Danıştay 8. Dairesi Eğitim. sen tarafından açılan dava sonucunda  2014/6589  sayılı kararıyla MEB ortaöğretim kurumları yönetmeliğinin diğer personel başlıklı 94 maddesin 3. Fıkrasında  geçen ve ne amaçla yazıldığı belli olmayan veya bütçe dışı kaynaklarca ibaresinin yürütmesinin 2577 sayılı idari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesinin 2. fıkrasında, idari işlemin uygulanması halinde giderilmesi güç veya olanaksız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleştiği gerekçesiyle yürütmesini  durdurulması yönünde  karar verdi.

 

Bu kararla ilgili yapılan haberlerde burada kast edilenin okul aile birlikleri olduğu dolayısıyla okul aile birliklerince  hizmeti alımının yapılamayacağı ve personel çalıştırılamayacağı şeklinde haberler yapıldı.

 

Oysaki Danıştay kararının incelediğimizde iptal edilme gerekçesinde bütçe dışı derken ne kast edildiği anlaşılmadığı “ genel bütçe" dışında, içeriği, kapsamı, dayanağı ve elde edilme yöntemi belli olmayan "bütçe dışı kaynaklarca" karşılanmasının öngörülmesinde, hukuki isabet görülmemiştir .” denilerek yürütmesini durdurmuştur.

 

Kararı incelediğimizde okul aile birliklerince hizmet satın alımının veya personel çalıştırılmayacağı şeklinde bir karar söz konusu değildir. Kamunun vermek zorunda olduğu hizmet için velilerden bağış ve yardım toplanamayacağı şeklindedir. Danıştay velilerden bunlar gerekçe gösterilerek velilerden bağış ve yardım toplanması gerektiği şeklinde bir karar vermiştir.  

 

Oysaki Okul aile birliklerinin gelirleri sadece velilerden toplanan bağış ve yardımlar değildir. Veli olmayan hayırseverler ve kantin v.s gelir kaynakları da olabilmektedir.

 

Danıştay 8.dairesi kararında okul aile birlikleriyle ilgili bir kararı söz konusu değildir.

 

Öyle bile olsa okul aile birliği yönetmeliğinin gerek birliğin görev ve yetkilerini düzenleyen  6  Maddesin d fıkrası ( Okulun ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmet satın almak, bu hizmetlere ilişkin sosyal güvenlik primi, vergi ve benzeri ödemelerin yapılmasını sağlamak) 

 

Gerekse madde 15 Resmi okullarda birlik gelirleri a bendini iptal etmediği sürece okul aile birlikleri gerek hizmet satın alma gerekse kendisi personel çalıştırabilir.

 

İptal edilen okul aile birliğinin yönetmeliğinin maddesi değil ortaöğretim kurumları yönetmeliğinde ne amaçla yazıldığı belli olmayan bir ibaredir.

 

Kısaca okul aile birliği yönetmeliğinin  6.maddesinin d fıkrası ve 15 maddesi iptal edilmediği sürece hizmet satın alabilir personel çalıştırabilir.

 

Okul aile birliğinin hizmet satın alıp personel çalıştırabileceğine dair 6.maddesinin d.fıkrası

MADDE 6.

d ) Okulun ihtiyaçlarını karşılamak için mal ve hizmet satın almak, bu hizmetlere ilişkin sosyal güvenlik primi, vergi ve benzeri ödemelerin yapılmasını sağlamak 

Okul aile birliğinin bağış toplana bileceğine dair ilgili maddesi. 

Birlik gelirleri

MADDE 15 – (1) Resmi okullarda Birliğin gelirleri;

a) Ayni, nakdî, şartlı/şartsız bağış ve yardımlardan,

b) Okulların bünyesindeki kantin ve benzeri yerlerin işlettirilmesi, gerektiğinde işletilmesinden elde edilen gelirlerinden,

c) Kamu kurum ve kuruluşları, özel hukuk tüzel kişilikleri ve gerçek kişilerin, örgün ve yaygın eğitim kurumları bünyesinde eğitim ve öğretimin yapıldığı saatler dışında gerçekleştirecekleri sosyal, kültürel, sportif, kurs, proje, sınav, toplantı, kampanya ve benzeri gelir getirici etkinliklerinden sağlanan gelirlerden,

ç) Diğer gelirlerden, oluşur.

 

Orta öğretim kurumları yönetmeliğinin Danıştay 8.dairesi  tarafından iptal edilen 94.Maddenin 3.fıkrası

Diğer personel 

3) Kadrolu personel dışında, ücretleri genel bütçe veya bütçe dışı kaynaklarca karşılanarak hizmet satın alma yoluyla çalıştırılacak personelin görevlerine ilişkin esas ve usuller sözleşmeyle belirlenir.

Yönetmeliğin 94. maddesinin 3. fıkrası yönünden; Anayasanın "Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi" başlıklı 42. maddesinde yer alan "ilköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır." hükmü gereği Milli eğitimde sekiz yıllık zorunlu eğitim sistemi uygulanmakta iken 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu'nun 26. maddesinde 30.03.2012 gün ve 6287 sayılı Kanun'un 10. maddesiyle bir değişiklik yapılmış ve "Ortaöğretim, ilköğretime dayalı, dört yıllık zorunlu, örgün veya yaygın öğrenim veren genel, mesleki ve teknik öğretim kurumlarının tümünü kapsar. Bu okulları bitirenlere ortaöğretim diploması verilir." hükmü getirilmiştir. 

Anayasanın "Kamu hizmeti görevlileriyle ilgili hükümler" başlıklı 128. maddesinde ise, devletin, kamu iktisadi teşebbüsleri ve diğer kamu tüzelkişilerinin genel idare esaslarına göre yürütmekle yükümlü oldukları kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevlerin, memurlar ve diğer kamu görevlileri eliyle görüleceği, memurların ve diğer kamu görevlilerinin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hakları ve yükümlülükleri, aylık ve ödenekleri ve diğer özlük işlerinin kanunla düzenleneceği hükme bağlanmıştır.

 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 12. maddesinde; genel bütçe, Devlet tüzel kişiliğine dahil olan ve bu Kanuna ekli (I) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerinin bütçesi olarak tanımlanmış, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri sayılan söz konusu cetvelin 14. sırasında Milli Eğitim Bakanlığı yer almıştır. Aynı Kanunun 40. maddesinde ise; herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmetinin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle i1işkilendirilerek bağış veya yardım toplanamayacağı, benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı kuralı getirilmiştir.

 07.09.2013 gün ve 28758 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Milli Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Yönetmeliği'nin "Diğer personel" başlıklı 94. maddesinin 3. fıkrasında; "Kadrolu personel dışında, ücretleri genel bütçe veya bütçe dışı kaynaklarca karşılanarak hizmet satın alma yoluyla çalıştırılacak personelin görevlerine ilişkin esas ve usuller sözleşmeyle belirlenir." düzenlemesine yer verilmiştir. 

 

Yukarıda aktarılan yasal ve Anayasal düzenlemelerin birlikte değerlendirilmesinden, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri arasında bulunan Milli Eğitim Bakanlığınca yürütülen ortaöğretim hizmetinin zorunlu ve parasız olduğu, herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından, kamu hizmeti olduğu konusunda tereddüt bulunmayan bu hizmetin karşılığı olarak veya kamu hizmetleriyle ilişkilendirilerek bağış veya yardım toplanamayacağı, benzeri adlar altında tahsilat yapılamayacağı sonucuna ulaşılmaktadır. 

Dava konusu Yönetmeliğin 94. maddesinin 3. fıkrası ise, kamu hizmetinin bir kısmının hizmet satın alma yoluyla sözleşme ile çalıştırılacak personel eliyle gördürülebileceğini ve bunların ücretlerinin genel bütçe veya bütçe dışı kaynaklarca karşılanabileceğini düzenlemiş olup, bu durum okullarda kadrolu personelin yetersiz kaldığı ve genel bütçe ile sözleşmeli personel için yeterli ödenek ayrılmadığı hallerde velilerden eğitim hizmetinin karşılığı olarak veya bu hizmetlerle ilişkilendirilerek bağışyeya yardım toplanmasına neden olabilecektir.

Bu itibarla, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyette bulunan ve kamu hizmeti gören ortaöğretim kurumlarında kadrolu personel dışında, hizmet satın alma yoluyla sözleşme ile çalıştırılacak personelin ücretlerinin, "genel bütçe" dışında, içeriği, kapsamı, dayanağı ve elde edilme yöntemi belli olmayan "bütçe dışı kaynaklarca" karşılanmasının öngörülmesinde, hukuki isabet görülmemiştir. Bu durumda, Yönetmeliğin 94. maddesinin 3. fıkrasında yer alan "... Veya bütçe dışı kaynaklarca ..." ibaresi 5018 sayılı Kanun'un 40. maddesine aykırı olduğundan, anılan kuralın uygulanması halinde telafisi güç ve imkânsız zararlar oluşacağı da açıktır.